یک فهرست معتبر از 500 دانشگاه برتر جهان در سال 2016، که با عنوان «رتبهبندی شانگهای» شناخته میشود، همچون سالهای گذشته منتشر شد و در صدر این فهرست همچنان دانشگاه هاروارد قرار دارد.
رقابت چندانی در صدر فهرست میان کشورها وجود ندارد؛ چراکه 10 دانشگاه برتر یا در ایالات متحده قرار دارند یا در بریتانیا؛ هاروارد، استانفورد و کالیفرنیا-برکلی، از آمریکا، اول تا سوم هستند و دانشگاه کمبریج در رتبه چهارم قرار دارد. پس از آن نیز امآیتی، پرینستون، آکسفورد، دانشکده صنعتی کالیفرنیا، کلمبیا، شیکاگو، ییل و دانشگاه کالیفرنیا قرار دارند.
در مجموع ایالت کالیفرنیا به تنهایی، بدون در نظر گرفتن خود آمریکا، وضعیت بهتری از تمام کشورهای جهان در 30 دانشگاه برتر جهان دارد.
چهار دانشگاه از سوئیس، شش دانشگاه از استرالیا، چهار دانشگاه از کانادا، سه دانشگاه از آلمان، سه دانشگاه از فرانسه، سه دانشگاه از سوئد، از جمله دانشگاههای دیگری هستند که در فهرست 100 دانشگاه برتر سال 2016 قرار میگیرند.
از جمع چهار دانشگاه برتر کانادایی ، دانشگاه تورنتو در رده بیست و هفتم ، یوبی سی در استان بریتیش کلمبیا در مکان سی و چهارم ، دانشگاه مک گیل در رده شصت وسوم و دانشگاه مک مستر در رده هشتاد و سوم قرار گرفته اند.
در قاره آسیا؛ برتری همچنان از آن ژاپن است با دانشگاه توکیو در رتبه بیستم. دانشگاههای چین نیز برای نخستین بار به صد دانشگاه اول راه پیدا کردهاند.
چین 44 دانشگاه، ژاپن 16 دانشگاه، کره جنوبی 11 دانشگاه، تایوان هفت دانشگاه، هنگکنگ 6 دانشگاه، در این فهرست دارند.
از ایران نیز دو دانشگاه «تهران» و «امیرکبیر» در آن به چشم می خورند.
یکی از بهترین پیشرفتها در رتبهبندی شانگهای از آن دانشگاه بریتانیایی آکسفورد است که توانسته در سال 2016 با سه پله صعود، از رتبه دهم به رتبه هفتم برسد.
این 500 دانشگاه مجموعا از 34 کشور و منطقه جهان میآیند.
رتبهبندی شانگهای از سال 2003 آغاز شده و آمار و تحلیلهای نسبتا گستردهای را برای نگارش فهرست خود در نظر میگیرد. به گفته وبسایت «رتبهبندی شانگهای»، آنها از «معیارهایی عینی» برای نگارش فهرست خود استفاده میکنند؛ از جمله شمار کارکنان یا فارغالتحصیلانی که برنده جایزههای نوبل یا نشان فیلدز (جایزهای که هر چهار سال یک بار در جریان کنگره اتحادیه جهانی ریاضیات داده میشود) شدهاند.
از دیگر معیارهای این رتبهبندی، مقالات منتشرشده در نشریات «نیچر» و «ساینس» است. این رتبهبندی البته منتقدانی نیز دارد؛ از جمله انتقادها به برتری دادن «علوم پایه» بر «علوم انسانی» یا تمرکز بیش از حد بر تحقیقات یا مقالات منتشرشده، به جای کیفیت عمومی یا نحوه انتشار آنها است.