رییس بانک مرکزی کانادا

بانک مرکزی کانادا به طور غیرمنتظره نرخ بهره خود را کم کرد و نرخ معیار را با کاهشی ۰.۵ درصدی به ۰.۷۵ درصد رساند.

بانک مرکزی در جلسه تاریخ‌دار قبلی خود در روز چهارم مارس یک کاهش نیم درصدی دیگر انجام داده بود و نرخ را به ۱.۲۵ درصد رسانده بود. بانک در بیانیه جدید خود گفت:‌ «این تصمیم نرخ از پیش تعیین‌نشده تدبیری پیش‌گیرانه است که به خاطر شوک‌های منفی وارد شده به اقتصاد کانادا از فراگیری کووید-۱۹ و کاهش شدید قیمت نفت اتخاذ می‌شود».

تحت شرایط عادی، بانک هر شش هفته جلسه نرخ بهره دارد و فقط در مواقع اضطراری خارج از این برنامه جلسه برگزار می‌کند. تصمیم جمعه نشان می‌دهد سیاست‌گذاران کانادایی چقدر وضعیت کروناویروس را جدی گرفته‌اند. این نخستین بار بعد از بحران مالی ۲۰۰۹ است که تصمیم نرخ بهره خارج از جلسات معمولی گرفته می‌شود.

داگ پورتر اقتصاددان ارشد بانک مونترال گفت: «کاملا مطمئن هستم که هرگز شاهد کاهش نرخ بهره در بعد از ظهر جمعه نبوده‌ام. این نشان می‌دهد چقدر اوضاع عجیب است که بانک مرکزی تصمیم گرفته چنین اعلانیه‌ای را ساعت دو بعد از ظهر جمعه اعلام کند».

جلسه بعدی بانک مرکزی پانزدهم آوریل برگزار می‌شود که در آن بانک گفته «یک به روز رسانی کامل از چشم‌انداز اقتصادهای کانادا و جهان» فراهم می‌کند.

پورتر فکر می‌کند بانک باز هم نرخ را پایین می‌آورد، اما نه پیش از جلسه. او گفت:‌ «فکر می‌کنیم یک کاهش ۰.۵ درصدی دیگر صورت می‌گیرد که نرخ را به ۰.۲۵ درصد یعنی پایین‌ترین حالتی که در بحران اقتصادی دیدیم،‌ می‌رساند».

نرخ بانک روی نرخی که قرض‌گیرندگان و پس‌اندازکنندگان کانادایی از چیزهایی مانند حساب‌های پس‌انداز و وام‌های مسکن دریافت می‌کنند اثرگذار است.

جیمز لرد رییس شرکت کارگزاری وام مسکن کن‌وایز فایننشال می‌گوید همه افرادی که وام مسکن با نرخ متغیر دارند می‌توانند به زودی اثر این کاهش نرخ را حس کنند.

او گفت:‌ «به ازای هر یک درصدی که نرخ وام مسکن متغیر تغییر می‌کند، قرض‌گیرندگان می‌توانند تقریبا ۵۸۴ دلار در هر سال به ازای هر ۱۰۰ هزار دلار وام مسکن خود ذخیره کنند».

برایان دوپراتو اقتصاددان تی‌دی بانک کاهش نرخ بهره را «حرکتی محکم در جهت درست»‌ خواند و گفت نوید حرکت‌های بعدی هم نکته مثبتی است.

در حالیکه بانک مرکزی ابزار دیگری هم در اختیار دارد، استیون پولوز رییس بانک به خبرنگاران گفت خیلی از ایده نرخ سود منفی خوشش نمی‌آید. این سیاستی است که دیگر بانک‌های مرکزی تا به حال اتخاذ کرده‌اند و نرخ را زیر صفر می‌برند. پولوز گفت نرخ منفی در کانادا «به احتمال زیاد مورد نیاز نخواهد بود».

بانک مرکزی کانادا نرخ بهره کلیدی خود را نیم درصد کاهش داد و در پاسخ به شوک اقتصادی شیوع کروناویروس آن را به 1.25 درصد رساند.

بانک مرکزی می‌گوید نرخ بهره کاهش یافته چون ویروس جدید «یک شوک منفی مسلم» برای چشم‌انداز اقتصادی کشور است. 

این نهاد مالی در بیانیه‌ای گفت پیش از این ویروس اقتصاد کانادا داشت نزدیک به هدف تورمی خود حرکت می‌کرد اما ویروس باعث شده فعالیت اقتصادی در بعضی مناطق بسیار کاهش پیدا کند و زنجیره‌های تامین مختل بشوند. «این باعث شده قیمت‌های کالا پایین بیاید و ارزش دلار کانادا افت کند.»

در ژانویه رییس بانک مرکزی استیون پولوز در را روی کاهش نرخ بهره در صورت دیده شدن ضعف در اقتصاد و دوام آن فراتر از حد انتظار باز گذاشته بود. بانک در بیانیه جدید خود گفت: «با توجه به تمام اتفاق‌های جدید، چشم‌انداز مسلما حالا نسبت به ژانویه ضعیف‌تر شده است.»

این نخستین بار از تابستان 2015 تا به حال است که نرخ بهره کلیدی بانک مرکزی کانادا کاهش می‌باید و نرخ را به درجه‌ای می‌رساند که از اوایل 2018 تا به حال دیده نشده بود. 

بعد از اینکه بانک مرکزی آمریکا سه‌شنبه نرخ بهره خود را در یک جلسه اضطراری به خاطر شیوع کروناویروس نیم درصد کاهش داد، اقتصاددان‌ها پیش‌بینی کرده بودند بانک مرکزی کانادا هم نرخ خود را پایین خواهد آورد. 

آن تصمیم پس از این اخذ شد که بانکداران مرکزی و وزرای اقتصاد کشورهای گروه هفت از جمله کانادا تماسی درباره نحوه برخورد با شوک اقتصادی کروناویروس داشتند. 

بازارهای مالی انتظار حداقل یک کاهش نرخ بهره را در سال جاری داشتند اما پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که کاهش چهارشنبه تنها نخستین کاهش امسال در نرخ بهره کانادا خواهد بود. 

ایوری شنفیلد اقتصاددان ارشد CIBC گفت بانک مرکزی اخبار ویروس و اقتصاد را دنبال خواهد کرد «اما منطقی است که فرض کنیم یک کاهش 0.25 درصدی دیگر در آوریل خواهیم داشت و بقیه سال هم بسته به سناریوهای ویروس خواهد بود.»

استیون پولوز رییس بانک مرکزی کانادا پنج‌شنبه گفت به نظر می‌رسد که اقتصاد جهانی به وضعیت رشد کند خود ادامه بدهد و به احتمال زیاد تا مدتی نرخ‌های بهره جهانی پایین پایدار می‌مانند.

پولوز که با امپایر کلاب در تورنتو صحبت می‌کرد، گفت کاهش رشد جمعیت باعث شده رشد اقتصادی کند بشود و بهبود بهره‌وری هم با سرعت کافی رخ نمی‌دهد تا این تغییر را جبران کند. در کوتاه مدت، تنش‌های تجاری هم ممکن است بعضی از بهبودهای رخ داده در بهره‌وری از طریق جهانی‌سازی را معکوس کنند.

پولوز گفت: «تعرفه‌های وارداتی دارند شرکت‌ها را مجبور می‌کنند زنجیره‌های تامین را از بین ببرند و زنجیره‌های جدیدی خلق کنند که احتمالا بهره‌وری کمتری خواهند داشت.»

او اضافه کرد: «در عین حال، عدم اطمینان درباره‌ آینده سیاست‌های تجاری و نهادهایی حیاتی مانند سازمان تجارت جهانی دارد اثری بدتر می‌گذارد چون شرکت‌ها برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده‌اند که به معنی پتانسیل رشد اقتصادی کمتر در آینده است.»

پولوز که همچنین پنج‌شنبه در مقاله‌ای مسائل را مورد بررسی قرار داد و ‌گفت افزایش استفاده از هوش مصنوعی و چهارمین انقلاب صنعتی پتانسیل بهبود بهره‌وری را در آینده در بر دارند اما این رشد هنوز در اقتصاد دیده نشده است.

او گفت: «با نگاه به گذشته، از راه رسیدن این بهبود بهره‌وری می‌تواند آهسته باشد. کامپیوترها در دهه هشتاد میلادی به استفاده گسترده رسیدند اما افزایش رشد بهره‌وری تا بازه بین 1995 و 2005 دیده نشد.»

بانک مرکزی کانادا هفته گذشته نرخ بهره کلیدی خود را در 1.75 درصد ثابت نگه داشت و این روند بدون تغییر را به بیش از یک سال رساند. بانک مرکزی کانادا نسبت به بسیاری از همتایان جهانی خود متمایز بوده چون آن‌ها امسال را صرف تسهیل سیاست پولی کرده‌اند و نرخ بهره خود را برای جبران کاهش رشد اقتصادی جهانی کاهش داده‌اند.

بانک مرکزی با ثابت نگه داشتن نرخ بهره خود گفت پتانسیل وقوع رکود جهانی کاهش یافته اما تنش‌های تجاری ادامه‌دار و عدم اطمینان مرتبط هنوز روی اقتصاد جهانی فشار وارد می‌کند و بزرگ‌ترین منبع ریسک برای چشم‌انداز بانک مرکزی است.

پولوز گفت نرخ‌های بهره پایین در سطح جهان می‌تواند منجر به افزایش رشد در بدهی خانوار و دولت‌ها شود و این مسئله عواقبی در پی خواهد داشت. او گفت: «تجربه نشان داده که درجات بالای بدهی می‌تواند اثر یک شوک در اقتصاد را تشدید کند.»

پولوز هفته گذشته اعلام کرد که وقتی دوره هفت ساله‌اش در ژوئن 2020 به اتمام برسد از مقام خود کناره‌گیری خواهد کرد. 

او گفت سال آینده بانک مرکزی به کار خود در تمدید توافق هدف‌گذاری تورم با دولت فدرال ادامه می‌دهد و می‌خواهد با تنظیم هدف نرخ بهره‌ کلیدی خود تورم را روی 2 درصد حفظ کند.

با وجود ترس از افزایش تنش‌های تجارت جهانی و احتمال وقوع رکود در آمریکا، بانک مرکزی کانادا در گزارشی با عنوان «نظرسنجی چشم‌انداز تجاری» خبر از بهبود شرایط اقتصادی کشور داد. 

این نظرسنجی فصلی از طریق مصاحبه‌هایی با مدیران ارشد حدود 100 کمپانی کلیدی انجام می‌شود و تا حدودی نشان می‌دهد که چطور بانک مرکزی داده‌های اقتصادی را تفسیر می‌کند.

انتشار این گزارش باعث شد تعدادی از اقتصاددان‌ها به این نتیجه برسند که بانک مرکزی کانادا این ماه نرخ بهره خود را تغییر نخواهد داد.

با این حال، مناطق مختلف کانادا در حال حاضر شرایط اقتصادی مختلفی را تجربه می‌کنند. با وجود اینکه به نظر می‌رسد اقتصاد در انتاریو، کبک و بریتیش کلمبیا وضعیت خوبی داشته باشد و کسب‌و‌کارها نسبت به رشد فروش، برنامه‌های استخدام جدید و نیت‌های سرمایه‌گذاری مطمئن هستند، وضعیت در منیتوبا و آلبرتا آن قدرها هم مثبت نیست و مشخصا بخش انرژی برای بقا به تقلا افتاده است.

نیتن جنزن اقتصاددان ارشد RBC به فایننشال پست گفت: «گزارش چشم‌انداز تجاری به طور شکفت آوری مثبت به نظر می رسید هر چند ضعف اصلی در بخش انرژی بود »

با توجه به افزایش تنش‌های تجاری از زمانی که آخرین نظرسنجی در ماه ژوئن انجام شده بود، جنزن گفت انتظار کلی این بود که کسب‌و‌کارها تصمیم‌های سرمایه‌گذاری خود را عقب بکشند. اما نیت‌های سرمایه‌گذاری در عمل بالاتر رفت و 28 درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند می‌خواهند خرج خود را بیشتر کنند. این رقم نسبت به میزان 20 درصدی ماه ژوئن، افزایش داشت.

برایان دوپراتو اقتصاددان ارشد TD Economics به این نکته اشاره کرد که چشم‌انداز فروش بدون تغییر باقی مانده و 23 درصد از پاسخ‌دهندگان پیش‌بینی کرده‌اند که رشد طی 12 ماه آینده سرعت خواهد گرفت. از طرفی بازار کار در مرکز کانادا و بریتیش کلمبیا وضع خوبی دارد اما در آلبرتا که صنعت انرژی شرایط خوبی ندارد، آمار اشتغال امیدوار کننده نیست.

دوپراتو گفت: «این گزارشی نیست که باعث بشود با قاطعیت بگوییم به زودی رشد بالایی خواهیم داشت و در عین حال گزارشی نیست که تاکید کند باید از آلبرتا فرار کنیم. »

در زمینه نرخ بهره، هم دوپراتو و هم جنزن پیش‌بینی کردند که بانک مرکزی کانادا در اعلان زمان‌بندی‌شده روز سی‌ام اکتبر نرخ بهره را کاهش نخواهد داد.

ایوری شنفیلد اقتصاددان ارشد CIBC Capital Markets هم با این مسئله موافق است اما می‌گوید تصویری که مشاهده می‌کنیم تا حدی مختلط است.

شنفیلد گفت: «استفاده بانک مرکزی از کلمه سالم برای توصیف کردن نیت‌های استخدام و مخارج سرمایه خارج از استان‌های انرژی نشان می‌دهد که هنوز نمی‌خواهد نرخ بهره خود را کاهش دهد. با این نتایج خیلی هم قدرتمند نیستند.»

بانک مرکزی همچنین گزارش نظرسنجی کارشناس ارشد وام خود را منتشر کرد که آن هم نتایجی مختلط را نشان داد. برمبنای این نظرسنجی وضعیت اعطای وام مسکن تسهیل، اما وضعیت در خارج از بازار وام مسکن سخت‌تر شده است. بانک مرکزی همچنین به این نتیجه رسید که وضعیت وام‌دهی به کسب‌و‌کارها تا حدود زیادی بدون تغییر باقی مانده و اوضاع در استان‌هایی که به انرژی وابسته هستند نسبت به بقیه کشور سخت‌تر است. تقاضا برای اعتبار هم بدون تغییر باقی مانده است.

استراتژیست ارشد نرخ‌ بهره شرکت تی‌دی سکیوریتیز  معتقد است به احتمال زیاد بانک مرکزی کانادا تا آخر سال 2020 دست از افزایش نرخ بهره برخواهد داشت و حتی ممکن است امسال بخواهد نرخ را کاهش هم بدهد.

اندرو کلوین در یادداشتی  نوشت: «بارز است که ریسک‌های کوتاه مدت به سمت کاهش حرکت می‌کنند. اگر بانک مرکزی بخواهد در سال 2019 حرکتی داشته باشد، این حرکت احتمالا کاهش نرخ بهره خواهد بود.»

او گفت دلیل اینکه از احتمال کاهش نرخ بهره صحبت می‌کند این است که آمارهای رشد اقتصادی منتشرشده برای فصل چهارم سال 2018 بسیار ضعیف‌تر از حد انتظار بودند و به حد کافی از شغل‌های جدید حمایت نمی‌کنند.

کلوین نوشت: «هفته گذشته ما گفتیم که هیچ شانسی وجود ندارد در سال 2019 نرخ بهره افزایش پیدا کند. فراتر از آن، حالا باور داریم که نرخ فعلی 1.75 درصد حد بالاتر از حد ممکن است و انتظار نمی‌رود در سال 2020 هم تغییری در این سیاست دیده شود.»

به گفته وی مسایل متعددی که منجر به کاهش رشد اقتصادی شده، می‌تواند منجر به کاهش نرخ بهره بانکی هم بشود. او از کاهش مخارج مصرف‌کنندگان و ادامه یافتن ضعف قیمت نفت از جمله این فاکتورها نام برد.

او گفت: «اگر رشد تقاضای داخلی نهایی طبق روال فعلی نزدیک به صفر باقی بماند، ما راهی برای بانک مرکزی نمی‌بینیم که بتواند از طریق آن از کاهش بیش از یک بار نرخ بهره اجتناب کند.»

این در حالی است که داون دژاردن اقتصاددان رویال بانک می‌گوید بانک مرکزی این احتمال را کاملا کنار نگذاشته که نرخ بهره بخواهد در آینده افزایش پیدا کند. او گفت شخصا فکر می‌کند زمانی که افت رشد اقتصادی فعلی وابسته به صنعت انرژی که موقتی است به پایان برسد، نرخ بهره می‌تواند افزایش پیدا کند.

دژاردن گفت: «با این حال انتظار نمی‌رود که تا نیمه دوم سال به هیچ وجه افزایش نرخ بهره ممکن باشد.»

استفن پولوز رییس بانک مرکزی کانادا قرار است روز بیست‌و‌چهارم آوریل با دیگر اعضای هیات رییسه بانک ملاقات کند و بعد از آن اعلام کند که تصمیمش در مورد نرخ بهره این بانک چیست.

اخیرا بلومبرگ از مجموعه‌ای از اقتصاددانان نظرسنجی کرد و اجماع میان آن‌ها این بود که بانک مرکزی یک بار دیگر در نتیجه آن ملاقات نرخ بهره خود را ثابت نگه خواهد داشت. مبادلات در سرمایه‌گذاری‌ها که به عنوان شاخص تبادل شبانه شناخته می‌شود نشان از این داشت که تقریبا هشت درصد شانس وجود دارد که بانک مرکزی بخواهد ناگهان به طور کامل جهت خود را تغییر دهد و نرخ بهره را پایین بیاورد.

اگر چنین اتفاقی بیفتد، نخستین بار از سال 2015 تا به حال خواهد بود. از سوی دیگر، دلالان ارز هم اخیرا نشان داده‌اند که فکر می‌کنند کاهش نرخ بهره یکی از احتمالاتی است که بانک مرکزی در حال بررسی آن است.

بانک مرکزی کانادا در صبح روز چهارشنبه همانطور که انتظار می رفت نرخ بهره را 0.25 درصد افزایش داد و به بالاترین میزان از سال 2009 رساند.

به این ترتیب نرخ بهره جدید 1.25 درصدی تثبیت شد و در پیامد آن بانکهای  اصلی کانادا نیز prime rate  خود را درحالی به 3.45 درصد افزایش دادند که در آوریل گذشته این نرخ 2.7 درصد بود.

این افزایش قطعا بر میزان بدهی خانوارهای کانادایی و اقساط وام مسکن آنها تاثیر گذار خواهد بود و این در شرایطی است که تاثیر دو افزایش قبلی در سال گذشته به تازگی تاثیرش را در زندگی روزمره کانادایی ها نشان داده است.

میزان بدهی خانوارهای کانادایی در مقابل هر دلار درآمد قابل خرج حالا به 1.71 دلار رسیده است اما استیون پولوز رییس بانک مرکزی کانادا تاکید می کند تمامی این مسائل در اقدام اخیر برای افزایش نرخ بهره در نظر گرفته شده است .

او در گفتگویی با شبکه تلویزیونی بی ان ان عنوان کرد :«ما در برآوردهایمان در نظر داشتیم که اقتصاد کانادا به مراتب بیش از ده سال گذشته به افزایش نرخ بهره حساس است. میزان حساسیت می تواند با توجه به بدهکاری خانوارها  تا 50 درصد نسبت به ده سال قبل بیشتر باشد.

اما از سوی دیگر شرایط اقتصادی کشور به شکلی است که به ما اجازه نمی دهد تا نرخ بهره را به شکلی برگردانیم که در بدهی های مردم تاثیری نداشته باشد. بنابراین یک خانواده بدهکار قطعا نگران کننده است. ما نشانه های موجود در جامعه را مشاهده می کنیم ولی مردم هم باید به این فکر باشند که چطور می خواهند در آینده با نرخ بهره بالاتر کنار بیایند.

نباید فراموش کرد همین میزان بدهی خانوارها دلیل اصلی تصمیم گیری برای سختگیری بیشتر در اعطای وام مسکن بود تا خانوارها بتوانند با پیش بینی شرایط شان در صورت افزایش نرخ بهره، موقعیت بهتری داشته باشند. از این رو خانوارهایی که خود را آماده بدهی بیشتر کرده اند ، کمتر به مشکل برمی خورند . به نظرم کانادایی ها بدهی را دست کم نمی گیرندو درک درستی از آن دارند و من کمتر به کسی برمی خورم که از تاکید من بر پایین بودن نرخ بهره متعجب شود. »

پولوز در نهایت نسبت به ادامه روند افزایش نرخ بهره در سال جاری به شکل تلویحی هشدار داد و گفت :« مردم باید فکر کنند افزایش یک درصدی و یا 1.5 درصدی نرخ بهره چه تاثیری می تواند بر برنامه های مالی شان داشته باشند. اگر مردم به این فکر باشند و خود را برای آن آماده کنند، بعد می توانیم بگویم کار درستی انجام داده اند.»

استیون پولوز رییس بانک مرکزی کانادا دیروز در جمع خبرنگاران اشاره کرد با توجه به چشم انداز مبهم اقتصاد کانادا ، تغییر نرخ بهره در نشست آتی ماه آینده بعید خواهد بود.

وی عنوان کرد در ماه اکتبر همین چشم اندازهای مبهم سبب شد تصمیم بانک مرکزی برای تغییر نرخ بهره عوض شود و این قضیه به شفافیت بیشتر شرایط اقتصادی کانادا پس از مشخص شدن سیاستهای اقتصادی آمریکا در سال جدید ، روند تجارت کانادا ، میزان پویایی بازار مسکن و تاثیر سرمایه گذاری بر امور زیربنایی اقتصاد برمی گردد.

پولوز در ادامه گفت :«وقتی ابهام درکار باشد ، شوک بزرگی در صورت اتفاقات منفی به اقتصاد وارد می آید همانطور که در زمینه قیمت نفت شاهدش بودیم. البته بانک مرکزی کانادا به دنبال یک اتفاق بزرگ دیگر نیست که نرخ بهره  را تغییر دهد بلکه به دنبال شواهدی است که حاکی از شفاف شدن شرایط اقتصادی در آینده نزدیک باشد. متاسفانه پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا کمک زیادی به روشن شدن شرایط اقتصادی نکرد و هنوز آمار مربوط به تاثیر این اتفاق براقتصاد آمریکا و یا کانادا منتشر نشده است . »

به نوشته گلوب اند میل ،پولوز اشاره کرد آمار تولید ناخالص داخلی که چهارشنبه منتشر می شود می تواند تا حدی  شرایط اقتصادی کشور را مشخص کند. او همچنین ابراز امیدواری کرد بخش سرویس در کل کشور بتواند خلا اقتصادی ایجاد شده از سوی کاهش درآمد ناشی از فروش مواد اولیه و نفت و همچنین کاهش صادرات محصولات بخشی از تولید کنندگان را جبران کند.

نشست بعدی بانک مرکزی روز 7 دسامبر برگزار می شود و هر گونه تغییر احتمالی در نرخ بهره صبح این روز اعلام خواهد شد.