موسسه لگاتوم، از سال ۲۰۰۹ میلادی تاکنون، برای ارزیابی و مقایسه میزان رفاه کشورها، با تنظیم شاخص ترکیبی رفاه که بر اساس فاکتورهای گوناگونی نظیر ثروت، رشد اقتصادی، و کیفیت زندگی تنظیم میشود سالانه در سطحی جهانی به رتبهبندی ۱۴۲ کشور (دربرگیرنده ۹۶ درصد از جمعیت کره زمین) میپردازد.
رفاه یک کشور صرفا بر اساس شاخصهای اقتصاد کلان در نظر گرفته میشد؛ که میزان تولید ناخالص داخلی یک کشور بیانگر آن بود. اما بیشک رفاه چیزی بیش از انباشت ثروت مادی است؛ و شادمانی و رضایت از زندگی و امید به داشتن زندگی بهتر در آینده را نیز دربرمیگیرد. از این رو، شاخص رفاه موسسه لگاتوم با توجه به در نظر گرفتن درآمد و رفاه اجتماعی نسبت به سایر سنجشهای جهانی رفاه متمایز است.
شاخص رفاه لگاتوم ۱۴۲ کشوردر پنج منطقه [آمریکا، اروپا، منا (خاورمیانه و شمال آفریقا)، آسیا – اقیانوسیه، و آفریقای سیاه] را با هشت زیرشاخص کلی و ۸۹ متغیر خرد مورد ارزیابی قرار میدهد. زیرشاخص اقتصاد، عملکرد کشورها را در چهار حوزه سیاستهای اقتصاد کلان، رضایت و چشمانداز اقتصادی، بنیانهای رشد و کارآیی بخش مالی مورد سنجش قرار میدهد.
زیرشاخص کارآفرینی و فرصت محیط کارآفرینی، افزایش فعالیتهای نوآورانه و برابری فرصت در کشورها را میسنجد. زیرشاخص حکمروایی، عملکرد کشورها را در سه حوزه دولت پاسخگو و کارآمد، انتخابات آزاد، مشارکت سیاسی و حاکمیت قانونی ارزیابی میکند. زیرشاخص آموزش عملکرد کشورها را در سه زمینه دسترسی به آموزش، کیفیت آموزش، و سرمایه انسانی مورد سنجش قرار میدهد.
زیرشاخص بهداشت عملکرد کشورها را در سه عرصه برآیندهای بهداشت و سلامت، زیرساختهای سلامت و مراقبتهای پیشگیرانه میسنجد. زیرشاخص امنیت و آسایش عملکرد کشورها را از دو منظر امنیت ملی و ایمنی فردی مورد ارزیابی قرار میدهد. زیرشاخص آزادی فردی عملکرد و پیشرفت کشورها را در صیانت از آزادیهای فردی و ارتقاء رواداری اجتماعی میسنجد. زیرشاخص سرمایه اجتماعی نیز عملکرد کشورها را در دو حوزه انسجام و مشارکت اجتماعی و شبکههای اجتماع – محلی و خانواده مورد سنجش قرار میدهد.
در گزارش امسال، گذشته از نروژ که همچنان جایگاه خود را در رأس فهرست حفظ کرده، سه کشور دیگر حوزۀ نوردیک، فنلاند در رده سوم، دانمارک، پنجم و سوئد در رده ششم همچنان در میان ۱۰ کشور صدر جدول ازنظر رفاهی جای دارند.بریتانیا، کانادا، هلند و ایرلند، به ترتیب در ردههای هفتم تا دهم ارزیابیشده، آلمان، چهاردهم، آمریکا، هفدهم، فرانسه، بیستم و ژاپن در رده ۲۳ سنجیده شدهاند. در انتهای جدول عراق، جمهوری دمکراتیک کنگو، سودان، چاد، یمن، جمهوری آفریقای مرکزی و افغانستان به ترتیب رتبههای در ۱۴۳ تا ۱۴۹ جای گرفته اند.
اما کانادا در حالی مجموعا در مکان هشتم قرار گرفت که از حیث آزادیهای فردی در رتبه نخست جهان قرار گرفته و در زمینه محیط کارآفرینی و تجارت هم در رتبه قابل قبول سوم ارزیابی شده است . ولی در مقابل در زمینه فضای باز تجاری رتبه نازل 21 و در زمینه بهداشت و سلامت در رتبه نوزدهم در دنیا قرار می گیرد. ایران نیز در این فهرست در رتبه 108 قرار گرفته که جایگاهش نسبت به سال گذشته چند رتبه بهتر شده است .
در ادامه نگاهی داریم به فهرست سی کشور برتر جهان در فهرست امسال موسسه لگاتوم: