معکوس شدن اخیر منحنی سود باعث شده صحبتهای جدیدی درباره رکود بالقوه در آمریکای شمالی شکل بگیرد و همچنین سوالهایی را درباره نحوه اثرگذاری رشد منفی اقتصادی روی خانوارها به وجود آورده است.
با وجود اینکه نمیتواند با اطمینان گفت کی، اما حتی اگر چنین اتفاقی بیفتد چند نماگر نشان میدهند که سمت کانادایی درد بیشتری را نسبت به آمریکا حس خواهد کرد.
اریک لاشل اقتصاددان ارشد شرکت مدیریت دارایی آربیسی گلوبال که مسئولیت مدیریت 430 میلیارد دلار را بر عهده دارد، میگوید با وجود اینکه نشانههایی از ایجاد بحران قرض خانوار را نمیبیند، کاناداییها مسلما در این زمینه وضع بدتری از آمریکاییها دارند.
او گفت: «در کانادا هیچ ظرفیت پنهانی برای تحمل اضافی شوک وجود ندارد و وضعیت آمریکا خیلی بهتر است. آنجا ممکن است شما کارتان را از دست بدهید و مشکلی برایتان پیش نیاید یا نرخها بالا بروند و چیزی نشود یا اقتصاد افت کند و خرج کردنتان ادامه داشته باشد. در کانادا واقعا نمیتوان چنین چیزهایی گفت.»
اینها سه نماگری هستند که نشان میدهند فشار مالی در کانادا بیشتر است و چرا آسیبپذیری کشور در مقابل یک شوک ممکن است در حال افت باشد.
نرخ پسانداز خانوار کانادا در فصل نخست امسال به 1.1 درصد کاهش پیدا کرد. لاشل گفت «این نرخ از نظر تاریخی هیچگاه تا این حد پایین نبوده است». این در مقایسه با نرخ 6.7 درصدی در آمریکاست که در عین حال نشان میدهد شکاف بین این دو نرخ از دهه هفتاد میلادی تا به حال تا این حد بزرگ نبوده است. هر چقدر نرخ پسانداز پایینتر باشد قابلیت تحمل اوضاع سخت اقتصادی برای خانوارها سختتر میشود.
لاشل گفت: «اگر قرار باشد رکود شکل بگیرد، چه در 2019 چه در 2029 یا زمانی در این میان، میتوان تصور کرد که کاناداییها کمی بیشتر از آمریکاییها ضربه میخورند. آنها جای کمتری برای اشتباه و هر گونه ضربه به میزان مخارجشان دارند.»
از سوی دیگر، نرخ بدهی به درآمد کانادا در فصل چهارم سال گذشته به 176 درصد رسید که در دنیا یکی از بالاترینهاست. این در حالی است که همین نرخ در آمریکا 133 درصد است. لاشل گفت خانوارهای کانادا عملا در موقعیت ضعیفتری نسبت به آمریکا قرار دارند.
در کانادا، نرخ رسیدگی به بدهی – مقدار درآمد قابل کنار گذاشتن که برای پرداخت بهره یا مقدار اصلی یک بدهی مصرف میشود – در فصل چهارم سال گذشته به 14.9 درصد رسید که بالاترین میزان از سال 2007 به بعد بود. لاشل گفت: «این یکی از بالاترین درجات خرج روی رسیدگی به بدهی از زمان آغاز دادهها از سال 1990 تا به حال است.»
به خاطر اینکه دو کشور نرخ رسیدگی به بدهی را متفاوت حساب میکنند، پیدا کردن یک مقایسه مستقیم با آمریکا سخت است. با استناد به دادههای بانک تسویه جهانی که از یک متودولوژی مشترک برای تمام کشورها استفاده میکند، نرخ رسیدگی به بدهی در کانادا 13.3 درصد و در آمریکا 7.9 درصد است و باز هم نشان میدهد که اگر وضعیت اقتصادی بدتر بشود آمریکاییها جای نفس کشیدن بیشتری خواهند داشت.
البته لاشل گفت نکته مثبت اینجاست که وضعیت آسیبپذیری بدهی خانوار بهبود پیدا کرده است و این را میتوان از شاخصی به نام نسبت اعتبار به تولید ناخالص داخلی که توسط بانک تسویه بینالمللی اندازهگیری میشود فهمید. این شاخص نشان میدهد که اعتبار با چه سرعتی در حال افزایش است.
لاشل گفت: «به نظر نمیرسد که یک فاجعه کامل پیش رو باشد. ظاهرا بیشتر آسیبپذیری در ارتباط با نحوه گردآمدن سریع اعتبار خانوار نسبت به وضعیت نرمال است. درباره این نیست که کلی قرض داشته باشید، درباره این است که آیا آن را اخیرا جمع کردهاید یا نه. در مورد کانادا، بیشتر این گرد آمدن بدهیها مال مدتی پیش بوده است.»
اگر بازار مسکن از درون منفجر بشود، که البته لاشل چنین انتظاری ندارد، افرادی که آخر از همه وارد بازار شدند بیشترین آسیب را میبینند چون آنها کمترین سهم مسکن را خواهند داشت و در پرداخت وام مسکنشان بیش از همه به مشکل بر میخورند. لاشل گفت: «بنابراین تا آن حدی که بدهی رشد کرده، به همان تعداد خانوار آسیبپذیر وجود ندارد.»