روز سیام سپتامبر ممکن است تبدیل به یک روز تعطیل رسمی جدید در کانادا بشود که هدفش به یاد نگاه داشتن و تجلیل از قربانیان مدارس شبانهروزی بومیان کانادایی است.
کمیته میراث خانه نمایندگان روز سهشنبه لایحهای را تصویب کرد که هدفش تبدیل کردن آخرین روز ماه سپتامبر به «روز حقیقت ملی و مصالحه» است. این تاریخ از همین حالا به عنوان روزی غیررسمی برای به یاد نگاه داشتن تجربیات دانشجویان بومی این مدارس شبانهروزی و اتفاقهایی که برایشان افتاد شناخته میشود و «روز پیراهن نارنجی» نام دارد.
دلیل نامگذاری این روز به اقدام کودکی شش ساله به نام فیلیس وبستاد در نخستین روز ورود خود به یکی از این مدارس شبانهروزی بومیان در سال 1973 برمی گردد که پیراهنی نارنجی رنگ به تن داشت.
وبستاد طی یکی از جلسات قبلیاش با کمیته میراث که طی آن این روز خاص انتخاب شد تا معلمان از آن استفاده کنند و به کودکان امروزی تاریخچه آن مدارس را بگویند، به اعضای کمیته گفته بود: «ما روز سیام سپتامبر را انتخاب کردیم چون سپتامبر زمانی بود که کودکان از خانههایشان جدا شدند».
کمیته میراث این تعطیلات فدرال جدید را به لایحه C-369 مطرح شده توسط جورجینا جولیبویز نماینده مجلس اضافه کرد. هدف این لایحه خلق کردن یک «روز ملی افراد بومی» در تاریخ بیستویکم ماه ژوئن است. کمیته میراث طی چند ماه گذشته ملاقاتهای بسیاری برای بحث کردن درباره این لایحه داشته و به شهادتهای بازماندگان آن دوران و رهبران افراد بومی گوش کرده است.
هم «انجمن زنان بومی کانادا» و هم قبیله اینوییت تاپیریت کاناتامی که نماینده 60 هزار فرد اینوییت در سراسر کاناداست، حمایت خود را از اینکه این دو تاریخ باید جدا از هم باشند اعلام کردند.
ویرجینیا لوماکس که وکیلی از انجمن زنان بومی کاناداست، به اعضای کمیته میراث در روز بیستونهم ژانویه گفت: «ترکیب کردن روزی از تجلیل و جشن با روزی از مصالحه از دید ما نامناسب و نشانهای از بیاحترامی است.»
رندی بویسونو نماینده مجلس لیبرال روز سهشنبه گفت اضافه شدن این تاریخها در راستای درخواستهای «کمیسیون مصالحه و حقیقت» است که میخواست یک روز تعطیل رسمی شکل بگیرد تا در آن «به خاطره بازماندگان، خانوادههای آنها و جوامع آنها احترام گذاشته شود و از این اطمینان حاصل شود که تاریخ و میراث مدارس شبانهروزی بومیها بخشی حیاتی از پروسه مصالحه باقی میماند.»
این لایحه هنوز باید برای رایگیری نهایی به مجلس برود.